سوالات متداول

پیشنهاد انجمن ارتودنسی آمریکا این است که اولین ویزیت ارتودنسی باید با مشاهده اولین مشکل ارتودنسی صورت گیرد که این معاینه نباید دیرتر از۷ سالگی انجام شود. ممکن است شروع درمان ارتودنسی ضروری نباشد، اما معاینه دقیق در تعیین بهترین زمان شروع درمان کمک می کند. در ۷ سالگی، اولین دندان آسیاب بزرگ در محیط دهان ظاهر می شود که نقش مهمی در جویدن و تثبیت الگوی جفت شدن دندان ها دارد. در این هنگام متخصص ارتودنسی قادر است روابط دندان ها و فکین را ارزیابی کند.
زمانی‌ که ساختمان‌های صورت در حال رشد هستند، ارتودنسی راحت‌تر و ساده‌تر انجام می‌شود و در زمان کمتری موفقیت بالاتری خواهد داشت. اگر این زمان سپری شود تصحیح روابط به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد. البته در سنین بالا‌تر، بیشترین هدف درمان، مرتب کردن دندان‌ها و در سنین پایین‌تر بیشترین هدف درمان، رفع اختلالات فکی و تغییر چهره است. سن بیمار از این نظر اهمیت دارد که به ما نشان می‌دهد چه امکاناتی برای درمان در اختیار داریم. آیا از فاکتور رشد می‌توان کمک گرفت یا خیر؟ البته فراموش نکنید که تا زمانی که دندان در دهان است می‌توان این درمان را انجام داد و به قول معروف هیچ وقت دیر نیست. معاینه زودهنگام باعث تشخیص بموقع مشکلات شده و فرصت زیادی برای درمان موثرتر فراهم می کند. مداخله ماهرانه در الگوی رشد بیمار می تواند باعث هدایت رشد و تکامل شده و از بروز مشکلات شدیدتر در این دوره جلوگیری کند.

درمان های ارتودنسی فقط برای مرتب شدن دندان های به هم ریخته نیست در درمان های ارتودنسی روابط ۲ فک و دندان ها نیز بهبود می یابد. صحیح نبودن رابطه فک بالا و پایین، بر غذا خوردن، جویدن و صحبت کردن نیز تاثیر منفی خواهد داشت. بسیاری از افراد که با ناهنجاری هایی در فک و دندان ها روبه رو باشند، گاهی نمی توانند حروف را درست بیان کنند، مثلا ممکن است حرف س را ش تلفظ کنند یا تلفظ حرف ر برای آنها دشوار باشد. همچنین چهره افراد و استخوان بندی صورت شان نیز تحت تاثیر روابط فک قرار می گیرد مثلا افرادی که فک پایین آنها جلوتر از فک بالا قرار گرفته، نه تنها مشکلاتی از قبیل جویدن و صحبت کردن دارند، بلکه استخوان بندی کل صورت آنها تغییر می کند و چهره فرد را عبوس و خشمگین نشان می دهد. گاهی اوقات شلوغی دندان ها به خصوص در قسمت جلوی فک باعث ماندن غذا در لا به لای دندانها و تمیز نشدن بسیاری از سطوح دندانی هنگام مسواک زدن می شود که این امر خود مشکلات پوسیدگی دندان ها و بیماری های لثه ای را در پی خواهد داشت. درمان های ارتودنسی کمک فراوانی به درست جویدن و تکلم می کند و در عین حال از ایجاد ناراحتی های مفصلی جلوگیری می کند.

دندانپزشک عمومی صلاحیت انجام درمان ارتودنسی ثابت را ندارد. با این وجود در حال حاضر تعداد زیادی از دندانپزشکان اگرچه تخصص ارتودنسی ندارند با یا بدون شرکت در دوره های آموزشی کوتاه مدت غیر آکادمیک با هزینه و قیمت های کمتر اقدام به انجام ارتودنسی برای بیماران خود می کنند که متاسفانه در بسیاری موارد سبب بروز مشکلات و عوارض غیرقابل جبران برای فک و دندانها می گردد. تخصص ارتودنسی مستلزم گذراندن دوره پیچیده ۴-۳ ساله در دانشگاههای معتبر پس از دوره ۶ ساله دندانپزشکی عمومی می باشد. حال آنکه در طول دوره عمومی هیچ آموزشی در زمینه ارتودنسی ثابت صورت نمی گیرد.

هزینه درمان ارتودنسی بستگی به فاکتور هایی از قبیل نوع درمان (ثابت یا متحرک)، میزان پیچیدگی درمان، نوع ابزار ارتودنسی (سیستم لینگوال، دیمون، براکت های سرامیکی، مینی اسکرو و …)، محل انجام درمان (مطب خصوصی یا کلینیک)، سابقه و تخصص درمانگر (متخصص ارتودنسی) و … دارد. گفتنی است، قیمت درمان ارتودنسی در ایران نسبت به کشورهای حاشیه خلیج فارس و بالاخص کشورهای غربی به طرز محسوسی پایین تر می باشد. در بیشتر مطب های ارتودنسی ایران، مبلغ درمان در قالب یک چهارم تا یک سوم پیش پرداخت و مابقی به صورت قسطی طی دوره ارتودنسی تسویه می گردد.

ویزیت های مرتب توسط متخصص ارتودنسی باعث می شود که درمان بتواند در زمان صحیح شروع شود. در خلال نخستین ویزیت، متخصص ارتودنسی وضعیت دندان ها و ۲ فک را بررسی می کند و از رادیوگرافی تشخیصی نیز کمک می گیرد. اگر بیمار احتیاج به درمان ارتودنسی داشته باشد، در همان جلسه توسط پزشک توضیح داده می شود که بیمار چه مدتی اختیاج به درمان دارد و از چه دستگاه هایی در خلال درمان استفاده می شود. در ضمن فواصل بین ویزیت های بعدی و نیز هزینه درمان ارتودنسی مشخص می شود.

هر کدام از این روش‌های درمانی موارد تجویز خاص خود را دارد. روش متحرک بیشتر برای بیماران زیر ۱۲-۱۴ سال کاربرد دارد و بعد از آن به‌دلیل تثبیت نسبی ساختمان‌های استخوانهای فکی عملا روش ارتودنسی متحرک تاثیر زیادی دربر نخواهد داشت. برای بیمارانی که بالاتر از این سن هستند معمولا درمان ثابت تجویز می‌شود تا دندان‌ها در وضعیتی منظم‌تر در فک قرار گیرند. اگر در سنین بالا نیاز به تصحیح فکین وجود داشته باشد (که در بسیاری از موارد در سنین پایین‌تر با درمان‌های معمولی و ارزان‌تر، ارتودنسی متحرک درمان پذیر هستند). علاوه بر درمان ارتودنسی ثابت، جراحی فک نیز مد نظر قرار می گیرد که توسط متخصص جراحی دهان و فک و صورت انجام می شود. بسته به نوع ناهنجاری، شدت مشکل ، سن بیمار، ارزیابی نیمرخ بیمار، دستگاههای ارتودنسی می تواند متحرک یا ثابت باشد. متخصص ارتودنسی براساس نوع ناهنجاری دستگاه مناسب ارتودنسی را انتخاب می کند.
در بعضی از موارد بیمار نیاز به دستگاه متحرک و در بعضی از موارد نیاز به دستگاه ثابت دارد. به همین دلیل است که نوع ناهنجاری در انتخاب نوع درمان تعیین کننده است. بنابراین در درمان ارتودنسی نمی توان بر اساس اصرار بیمار به نوع خاصی از دستگاه، همان دستگاه را برای درمان ناهنجاری استفاده کرد. این وسایل با ایجاد فشار ملایم بر دندان ها سبب تغییر وضعیت فک و دندان ها در جهت اصلاح موقعیت آنها می شوند. گاهی اوقات به علت شلوغی و نامرتبی دندان ها و نبود فضای کافی در فک برای همه دندان ها، ارتودنتیست تشخیص می دهد که باید یک یا چند دندان کشیده شود تا با استفاده از فضای خالی به دست آمده، سایر دندان ها در فضای مناسب و به طور مرتب چیده شوند. مراحعه منظم به متخصص ارتودنسی و مراقبت از دندان ها و وسایل ارتودنسی در دوره درمان و عمل کردن به توصیه های ارتودنتیست، سبب می شود بیمار در کوتاه ترین زمان به مطلوب ترین نتیجه ممکن دست یابد.

دستگاه های ارتودنسی با اعمال نیرو روی دندان موجب جابه جایی آنها می شوند. این نیروها در حد نیروهای بیولوژیک هستند و دندان پزشک با اطلاع کامل از میزان آنها و محاسبه با روش های خاص درمانی اقدام به اعمال آنها می کند. پس از هر جلسه درمانی درد اندکی به وجود می آید که علت آن فعال سازی دستگاه توسط متخصص ارتودنسی است. معمولا این درد ۳ تا ۵ روز به طول می انجامد و تا فعال سازی بعدی از بین می رود. برای رفع این درد می توان مسکن مصرف کرد. استفاده کوتاه مدت از داروهای ضدالتهاب هیچ گونه مغایرتی با درمان های ارتودنسی ندارد (استفاده بلند مدت از داروهای مسکن به هیچ وجه توصیه نمی شود).

دستگاههای ارتودنسی فقط برای کودکان نمی باشد، بلکه در هر سنی می توان از آنها به شرطی که سلامت لثه دندانها وجود داشته باشد، استفاده گردد. اگر مشکل بیمار فکی باشد بهتر است درمان قبل از بلوغ شروع شود و اگر بیمار با مشکل فکی بعد از بلوغ مراجعه نماید نیاز به ارتودنسی و جراحی خواهد داشت. اگر بیمار دارای ناهنجاری دندانی باشد به شرطی که مشکلات لثه ای نباشد در هر زمان می توان درمان ارتودنسی ثابت را انجام داد. ولی بازهم ترجیح داده می شود که برای مشکلات دندانی بیمار قبل از بلوغ مراجعه نماید.

طول درمان بسته به نوع و شدت ناهنجاری دندانی فکی، سن مراجعه بیمار، همکاری بیمار، شرایط بیولوژیک، در آوردن یا درنیاوردن دندانها و غیره متفاوت می باشد. ولیکن به طور میانگین طول درمان ارتودنسی در حدود ۲ سال می باشد و ممکن است در بعضی موارد درمان تا چند سال به طول بیانجامد و به طور متوسط بیماران هر ۴ تا ۶ هفته یکبار معاینه می شوند.

در طول هفته اول پس از گذاشتن سیم ها، بیمار ممکن است قدری احساس درد و ناراحتی داشته باشد. پس از گذشت چند روز، درد و ناراحتی خود بخود برطرف می شود. همچنین در جلسات ویزیت که در خلال درمان انجام می شود به علت فعال کردن سیم ها، فنرها، کش ها، ممکن است تا چند روز درد مختصری در دندانها وجود داشته باشد که این نوع درد ها طبیعی تلقی می شود. در صورتی که دستگاه های ارتودنسی لثه و گونه را ملتهب نماید، دکتر موم مخصوص دندانپزشکی را جهت رفع مشکل فوق در اختیار شما قرار می دهد. در بعضی مواقع به علت ناراحتی و درد، بیمار می تواند از مسکن ساده مثل استامینوفن استفاده نماید.

از آدامس، شکلات کش دار، گز، سوهان، ته دیگ، نان ساندویچی استفاده نفرمائید. غذا و میوه را به قطعات کوچک قسمت کرده و آنها را، روی دندان های عقب قرار دهید. از گاز زدن غذا و میوه، پیتزا، ساندویچ، نان خشک یا تست شده، سیب، خیار، بلال، توسط دندان های جلو و پائین خودداری فرمائید. ابتدا هسته میوه های هسته دار مثل (هلو، آلوزرد، گوجه سبز، خرما، زیتون) را درآورده سپس خود میوه را به قطعات کوچک قسمت کرده، و از دندانهای عقب برای جویدن استفاده فرمائید. برای استفاده از آجیل (پسته، بادام، فندق، گردو و تخمه) پوست آنها را خارج کرده و مغز آن را روی دندانهای عقب قرار دهید. دقت کنید تا در داخل غذا، ریگ، استخوان جوجه یا مرغ، نان خشک یا گوشت سفت نباشد. از قرار دادن مداد ، خودکار و اسباب بازی به داخل دهان خودداری فرمائید .

• پس از هر وعده غذا به صورت مرتب و هر بار حداقل پنج دقیقه مسواک کنید.
• باید از مسواک مخصوص ارتودنسی استفاده شود.
• روش صحیح مسواک زدن در ارتودنسی، توسط متخصصین ما به شما آموزش داده می شود، در ضمن در قسمت آموزش بهداشت در داخل سایت کلینیک موجود می باشد.
• دقت نمائید که روی تک تک دندان ها و فواصل بین آنها و روی وسائل ارتودنسی مسواک شود.
• قرقره با آب نمک برای شستشوی دهان و ماساژ لثه ها مفید است.

اگر دستگاه متحرک ارتودنسی بشکند یا گم شود و یا اگر براکت دستگاههای ثابت به هر دلیلی بشکند و یا هر گونه مشکلی برای آنها ایجاد شود به علت حرکت نابجای دندان و به علت آسیب به مخاط دهان بیمار می بایست با تماس تلفنی با مطب وقت اورژانس گرفته و در صورت لزوم سریعاً مراجعه نماید.

با توجه به اینکه کشیدن دندان یکی از راه های ایجاد فضا درقوس فکی است، الزامی ندارد حتماً دندان ها نامرتب و نامنظم باشند. بلکه گاهی برای اصلاح شیب دندان ها و بیرون زدگی لب ها که خود نوعی مشکل به نام پروتروژن یا Protrusion در ارتودنسی است، نیاز به کشیدن چهار دندان دائمی وجود دارد.

بله، در صورتی که بیمار از دستگاه متحرک استفاده می نماید به بیمار سفارش می شود که در هنگام ورزش و غذا خوردن از دستگاه متحرک استفاده نکند در صورتی که بیمار دستگاه ارتودنسی ثابت را دارد به بیمار توصیه می شود که در هنگام ورزش هایی که خطر ضربه به صورت وجود دارد، از Mouth guard استفاده کند.

 خیر، دربسیاری از موارد کشیدن دندان ها لازم نیست گاهی اوقات برای ایجاد فضا در فک به منظور کاهش جلوزدگی دندانها و یا شلوغی دندانها نیاز به کشیدن دندان است. ولی باید گفت اگر واقعاً نیاز به کشیدن دندان دایمی در درمان ارتودنسی لازم باشد، بیمار نباید به خاطر ترس ازاین مساله از درمان صرف نظر کند، چرا که فضاهای ناشی از کشیدن دندان کاملاً با حرکات ارتودنسی بسته می شوند و بیمار به حالت نرمال رشدی صورت ونهایتاً هماهنگی مناسب صورت خود می رسد.

لبخند، یکی ازمهمترین خصوصیات زیبایی صورت و یکی از ارکان اصلی جذابیت هر فرد محسوب می شود. از طرفی دندان های کج و عدم جفت شدن دندان ها منجر به ایجاد و تشدید بیماری های دهان و دندان از جمله بیماری های لثه ، تحلیل لثه و استخوان، پوسیدگی های دندانی، سایش شدید دندان ها و در نهایت دردهای مفصل گیجگاهی- فکی می شود.از این رو انجام ارتودنسی در بزرگسالی منجر به بهبود ظاهر صورت و لبخند، بهبود سلامت دندان ها، لثه و در نهایت منجر به افزایش اعتماد به نفس و غلبه بر مشکلات روحی روانی در فرد می شود.
امروزه در دنیا تعداد بزرگسالان تحت درمان ارتودنسی در حال افزایش است، زیرا این نوع روش درمانی برای رفع کجی و بی نظمی دندان ها، عدم جفت شدن دندان ها، وجود فضا بین دندان ها، زیاد دیده شدن لثه ها در هنگام لبخند زدن (Gummy Smile)و وجود مشکلات در جویدن و صحبت کردن کاربرد دارد. در حال حاضر استفاده از دستگاههای مدرن برای انجام ارتودنسی موجب کاهش ناراحتی های حین درمان و طول درمان و افزایش انتخاب های درمانی برای بیمارشده است.

تمام تلاش انسانها در دوران زندگی برای بهبود کیفیت زندگی است، بخشی از این اقدامات جهت ایجاد ظاهری زیبا، بخشی مربوط به ایجاد فانکشن و بازدهی مناسب در حفره دهان می باشد. فراهم شدن سلامتی در قسمت ابتدایی دستگاه گوارش باعث کارآیی بهتری در کل سیستم گوارش می شود . سلامت جسم و روح از دیگر اهداف ارتودنسی است. ارتودنسی بر سلامت کلی و سلامت روانی فرد تاثیر بسزایی دارد . ایجاد ظاهری زیبا، کارآیی مناسب سیستم جونده باعث ارتقاء کیفیت زندگی می شود.
امروزه والدین بیش از گذشته نقش حمایتی خود را برای فرزندان ایثار می نمایند و ارتودنسی زمینه ای است تا والدین از هر فرصتی برای افزایش بهبود کیفیت زندگی فرزندشان دریغ نکنند و با توجه به ارزش یک لبخند خوب در تامین سلامت روحی و اعتماد به نفس بالا، همه سعی می کنند که لبخند زیبایی برای فرزندشان فراهم کنند.

در جواب به این سوال باید گفت اگر بیمار در حین درمان ارتودنسی بهداشت خوبی داشته باشد و تمامی نکاتی که متخصصین ما در حین درمان به بیمار گوشزد می نمایند را رعایت نماید پوسیدگی ایجاد نخواهد شد. ولیکن باید دانست حتی بیماری که تحت درمان ارتودنسی نیست ممکن است دارای یک یا چند دندان پر کرده باشد، بنابراین عامل اصلی رعایت بهداشت دهان و دندان است. حال اگر بیمار دارای سیم و فنر و کش های ارتودنسی باشد، اهمیت رعایت بهداشت دو چندان می شود زیرا سیم ها، فنرها، کش ها مکان های مناسبی برای گیر غذایی می باشند که در نتیجه می بایست بیمار به نحو مناسب بعد از هر وعده غذایی دندانها را تمیز نماید. باید خاطر نشان کرد که نحوه آموزش بهداشت هم در مطب به بیمار آموزش داده می شود و هم نحوه مسواک زدن صحیح در قسمت آموزش بهداشت در داخل سایت مطب وجود دارد.

درمان صحیح ارتودنسی نیاز به نظم خاص و آماده سازی بیماران دارد. این آماده سازی شامل جرم گیری، ترمیم پوسیدگی ها، کشیدن دندان ها (در صورت نیاز) و آموزش بهداشت است. شرط اصلی درمان ارتودنسی موفق، همکاری بیمار و عمل به توصیه های متخصص ارتودنسی است. چون درمان ارتودنسی در مدت زمان نسبتا طولانی انجام می گیرد بنابراین علاقه و اشتیاق بیمار در به دست آوردن نتیجه ای خوب، تاثیرگذار است.

پس از اتمام یک دوره درمانی، از وسایل و دستورالعمل های خاصی برای حفظ نتیجه درمان استفاده می شود. متاسفانه برخی از بیماران پس از مشاهده نتیجه مطلوب به این دستورالعمل ها توجه کافی نمی کنند و سهل انگاری آنها باعث جابه جایی ناخواسته دندان ها می شود که میزان این جابه جایی متغیر است. نکته دیگر اینکه بدن انسان در برابر تغییرات ناگهانی واکنش های نامطلوبی نشان می دهد. بنابراین، بهتر است درمان های ارتودنسی به صورت آهسته و پیوسته انجام گیرند.

دربعضی موارد که بیمار از ظاهر فلزی دستگاهای ارتودنسی ناراضی است، می تواند از دستگاهای مدرنی که ابداع شده اند مانند: براکت های همرنگ دندان، ارتودنسی لینگوال (ارتودنسی از پشت دندان ها)، ارتودنسی نامرئی با پلاک های شفاف، استفاده کند. این تکنیک ها در صفحه خدمات سایت ما به طور کامل توضیح داده شده اند.

رادیو گرافی رایج در این زمینه پانورامیک یا OPG (پانورکس) می باشد که همه دندانها را در یک کلیشه نشان می دهد. رادیوگرافی دیگر سفالومتری جانبی یا Lateral Cephalometry می باشد که بصورت نیم رخ رابطه دندانها و فکین را نسبت به صورت و جمجمه نشان می دهد. در مواردی که انحراف فک وجود داشته باشد نیاز به رادیوگرافی قدامی خلفی یا Postero Anterior وجود دارد .